​Veel buikpijn had ik als kind. En hoofdpijn trouwens ook. Geen idee waarom. Nu ik er op terugkijk was er met mijn buik niks aan de hand. Ook mijn hoofd functioneerde prima.  Ik kreeg ‘last’ als er iets speelde; in huis, als mijn moeder niet goed in haar vel zat, of er druk stond op het gezin. Op school, wanneer er strijd was in de klas. Mijn lichaam ging bij voorbaat al op slot. Toen nam ik alleen nog maar de fysieke reactie waar; ...

Het is tijd om de belofte van mijn ondertitel eens in te lossen; iets over mijzelf te schrijven. Ik ben niet zomaar docent, trainer en coach geworden – ik leg de aandacht graag bij de ander. Maar toen ik eenmaal leerde mijn eigen kwetsbaarheid toe te staan, werd ik aanzienlijk beter in mijn werk. Bij deze.
 
‘Ik noem dat groeipijn’ , zegt de buurvrouw, terwijl ze mijn headset terug op tafel legt, haar baby op de arm. ‘ Fijne headset trouwens, bedankt!’ We glimlachen, herkennen elkaars situatie: werk, kinderen, even dit even dat. Ik zit aan tafel achter de laptop. Het eten staat al vast op het vuur. Heel even valt het stil, ik kijk haar vragend aan.

Energiek ziet ze er uit. ‘Oooh, maar het gáát ook wel goed hoor’, zegt ze. ‘Kijk, wij hebben het natuurlijk heel goed. We hebben alles en vooral hebben we elkaar.’
Vier kinderen hebben ze en ze werken allebei fulltime.
‘Minder werken?’ Haar ogen staan fel. ‘Ja, natuurlijk mag dat. Maar weten ze ook wat dat betekent? 

Het belangrijkste thema van Edra ligt al snel op tafel: de lat ligt hoog. Te hoog. Het slaat hem dood, hij durft bijna niet eens meer aan dingen te beginnen. Halen zal hij die lat niet, dat weet hij al lang, dus waarom al die moeite doen, waarom die confrontatie  opzoeken? Hij probeert nog om geen mislukkeling te zijn, maar 

‘Pf nou’, zegt Lev. ‘Het is wel druk.’
Hij veegt zijn hand over zijn voorhoofd, alsof hij net is komen aanrennen. ‘Ik heb gister ook tot heel laat doorgewerkt dus…’  De rest van zijn zin wuift hij weg. Voorop zijn stoel zit hij. Zijn handen liggen op zijn knieën. Mijn eigen ademhaling verhoogt iets, ik kijk op de klok. Stress is besmettelijk.

Onderwijs ttv Corona
Column uitgesproken tijdens de Balkonsessie van 15 mei jl; de wekelijkse online samenkomst van studenten, docenten en medewerkers van HKU Theater

Ik zie jullie allemaal wel: jullie gezichten, verwachtingsvol, terughoudend, enthousiast. Een cynisch glansje zie ik her en der, een frons. Ik zie je tranen, je ingehouden adem, ik zie zelfs ineens je sigaret. Ik zie de post-it voor je camera - wil je niet gezien of kijk je liever niet? Ik zie de wind die door je haar speelt, zoomend in de tuin, of skypend op je balkon. Ik hoor de ondertonen in je stem, je vertwijfeling tijdens het spreken, ik hoor je zwijgen. Ik hoor de ingehouden irritatie, de boosheid soms of het verdriet. Ik zie je, ik hoor je. We hébben wel contact. En toch...

‘En wat wil je van mij?’ vraag ik aan Arissa, die me benaderd heeft voor de begeleiding van haar afstudeeronderzoek. Na wat omwegen heeft ze zichzelf toegestaan onderzoek te doen naar het begrip autonomie. Haar hele studie al past ze zich aan; aan wat ze denkt dat normaal is, aan wat anderen willen, aan hoe ze denkt dat het hoort. In haar afstudeertraject wil ze graag maken wat écht van haar is, hoe anders, gek óf normaal dan ook. En dat vergt werk: het is moeilijk, soms zelfs beangstigend om je niet aan te passen, als je dat al een leven lang doet. Daarin zoekt ze begeleiding.
 
‘En wat wil je dat ik níet doe?’ vraag ik haar. Ze denkt na. Ik zie van alles gebeuren in haar gezicht. Er komt een traan, die weer wegebt, een glimlach die weer gladtrekt, een frons die neutraliseert. Dan zegt ze: ‘Ik weet het eigenlijk niet.’

Het lijkt zo’n dogma: je moet gelukkig zijn. Als je dat niet bent, dan moet je er wat aan doen. Geluk is maakbaar; het hangt af van hoe hard je er aan werkt, kom op! En hup: daar ben je weer bij waar je al die tijd al was: het is je eigen schuld. Had je maar beter je best moeten doen, meer geld moeten uitgeven aan een betere therapeut, eerder moeten leren begrenzen, vaker moeten… vult u maar in.  

Ik kijk naar de traan die uit het rechteroog van Elise sijpelt.

Fris ziet ze er uit als ze binnenkomt. Krachtig ook, een trotse jonge vrouw. Ze gaat zitten, zegt: ‘Hi’. Een tikje cynisme meen ik te bespeuren. Cynisme op haar eigen verschijning? We weten alle twee dat we hier niet voor de gezelligheid zitten.
Ze kijkt me kort aan, dan wendt ze haar blik af. Ik neem het woord. De boodschap is een moeilijke. Toch reageert Yasha nauwelijks. Ze knikt. Ze weet hoe het er voor staat.
‘Ok’ zegt ze, als er een stilte valt. Haar hoofd buigt iets dieper. Ze aanvaart de maatregelen. Ze accepteert wat ik zeg, als een straf.