'…dus dat is was een heel grote teleurstelling.’ Kalle fronst en knikt. Hij wilde een opdracht heel graag, moest door een procedure heen en is het niet geworden.
Er valt een stilte. Bij Kalle hoef ik meestal niet veel meer te doen dan luisteren en wachten. In de vertraging van ons gesprek legt hij de verbindingen.
‘Maar’, mijmert hij dan ook na een korte stilte: ‘het is ook OK dat ik het niet geworden ben. Ja. Gek is dat. Het is echt prima.’ Hij glimlacht. Tegelijk wellen er tranen op in zijn ogen...

Het is tijd om de belofte van mijn ondertitel eens in te lossen; iets over mijzelf te schrijven. Ik ben niet zomaar docent, trainer en coach geworden – ik leg de aandacht graag bij de ander. Maar toen ik eenmaal leerde mijn eigen kwetsbaarheid toe te staan, werd ik aanzienlijk beter in mijn werk. Bij deze.
 
‘Ik noem dat groeipijn’ , zegt de buurvrouw, terwijl ze mijn headset terug op tafel legt, haar baby op de arm. ‘ Fijne headset trouwens, bedankt!’ We glimlachen, herkennen elkaars situatie: werk, kinderen, even dit even dat. Ik zit aan tafel achter de laptop. Het eten staat al vast op het vuur. Heel even valt het stil, ik kijk haar vragend aan.

Het lijkt zo’n dogma: je moet gelukkig zijn. Als je dat niet bent, dan moet je er wat aan doen. Geluk is maakbaar; het hangt af van hoe hard je er aan werkt, kom op! En hup: daar ben je weer bij waar je al die tijd al was: het is je eigen schuld. Had je maar beter je best moeten doen, meer geld moeten uitgeven aan een betere therapeut, eerder moeten leren begrenzen, vaker moeten… vult u maar in.  

Ik kijk naar de traan die uit het rechteroog van Elise sijpelt.

De laatste sessie met Merel begint een beetje wiebelig. Ze komt te laat en zegt dat ze slecht geslapen heeft.
‘Ik ben niet goed in afscheid nemen’, zegt ze. ‘Ik zou het liever niet doen.’ We zoeken naar wat afscheid nemen zo moeilijk maakt en komen uit bij haar moeder. Het is vreselijk verdrietig je moeder jong te verliezen - zelf nog niet in de volwassen wereld. Je verbindt er allerlei conclusies aan over wie jij bent en hoe jij zult overleven in een wereld zonder.  
‘Zullen we daar nog wat aan werken?’ vraag ik. 
‘Dat zal vast goed zijn’, zegt Merel een tikje cynisch. Ik pak de Playmobil. 

Het is afstudeerdag op de opleiding waar ik werk: vieren en uitzwaaien tegelijk. Ik zie mij zelf al wat afstand nemen, in de observeerstand, me voorbereidend op het naderend afscheid. De zon schijnt en op het plein zie ik Mara, net haar diploma gekregen, wat rondwarrelen tussen de verschillende groepjes op het plein: een oppervlakkig kletspraatje hier, een slokje wijn daar, maar ondertussen het onbestemde gevoel: wat doe ik hier eigenlijk? We maken oogcontact. Ze komt naar me toe. 
‘Hoe doe je het?’ vraag ik. Ze haalt haar schouders op. 
‘Een beetje’, zegt ze en ze buigt haar hoofd. Ik knik. Ik herinner me mijn eigen afstudeerdag, meer dan 20 jaar geleden: intens, met mooie speeches, veel liefde, bloemen, wijn en ook zon. Precies als vandaag. 

Het schoolplein werd steeds leger, de familie ging weg en met een restje afstudeergenoten stelden we het afscheid nog wat uit in het café, in een vreemde mengeling van aangeschoten weemoed en dronkemansblijdschap...